Tα βότανα χρησιμοποιούνται σε όλο τον κόσμο από αρχαιοτάτων χρόνων, κυρίως ως ροφήματα. Οι ευεργετικές τους ιδιότητες και δράσεις είναι σύμμαχοι στην διατήρηση της καλής υγείας, αλλά και στη θεραπεία κάποιων νοσογόνων καταστάσεων. Ποια είναι, λοιπόν, τα οφέλη και οι ευεργετικές ιδιότητες των βοτάνων; Ποια βότανα είναι καλό να επιλέγουμε, και για ποιο λόγο; Πιο κάτω ακολουθεί λίστα με τα πιο γνωστά ροφήματα που συνήθως επιλέγουμε.

1.Κλασικό τσάι: Το τσάι που όλοι γνωρίζουμε προέρχεται από τα φύλλα του φυτού Camellia sinensis. Μπορούμε να το βρούμε σε μαύρο τσάι (τα φύλλα έχουν υποστεί ζύμωση), σε πράσινο τσάι (τα φύλλα δεν έχουν υποστεί καμία ζύμωση) και σε λευκό τσάι (τα φύλλα συλλέγονται πριν καν ανοίξουν εντελώς, διατηρώντας στην κορυφή τους ένα λευκό χρώμα, στο οποίο οφείλει την ονομασία του). Έχουν γίνει πολλές μελέτες για τις ευεργετικές ιδιότητες του τσαγιού. Το τσάι περιέχει πολλά φλαβονοειδή- κατεχίνες, που έχουν αντιοξειδωτική δράση, καθώς και πολλά μέταλλα και βιταμίνες όπως κάλιο, μαγγάνιο, ριβοφλαβίνη (βιταμίνη Β2) και νιασίνη (βιταμίνη Β3). Έτσι λοιπόν, φαίνεται ότι το τσάι, πέρα από αντιοξειδωτική δράση, έχει και χημειοπροστατευτική δράση έναντι των καρκινικών κυττάρων προωθώντας την απόπτωση τους, όπως επίσης και αντιβακτηριακή και αντιϊκή δράση έναντι των βακτηρίων που προκαλούν διάρροια και των ιών που προκαλούν γρίπη. Επιπλέον, προστατεύει την καρδιά, αφού έχει αντιθρομβωτική δράση και μειώνει την αρτηριακή πίεση, βοηθάει στην ομαλή λειτουργία των νεύρων και των μυών, καθώς και στην πρόληψη της οστεοπόρωσης και της οστεοαρθρίτιδας. Οι πολυφαινόλες που περιέχονται στο τσάι προστατεύουν από τη νόσο του Πάρκινσον και άλλες νευροεκφυλιστικές ασθένειες. Επίσης, το τσάι έχει αντιδιαβητική δράση, προστατεύει το σμάλτο των δοντιών, προλαμβάνει την οστεοπόρωση και ενυδατώνει τον οργανισμό. Το τσάι βοηθάει στην πνευματική χαλάρωση και διαύγεια χωρίς να προκαλεί νύστα, αφού επηρεάζει τα επίπεδα της ντοπαμίνης και της σεροτονίνης, που είναι γνωστές για τη καλή διάθεση που προκαλούν. Τέλος, τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει πολλές μελέτες για τις κατεχίνες του τσαγιού που φαίνεται ότι προωθούν τη λιπόλυση και την αύξηση του μεταβολισμού, οπότε και χρησιμοποιούνται από άτομα που θέλουν να χάσουν βάρος( φτάνει να μην επιβαρύνονται με ζάχαρη ή άλλες γλυκαντικές ουσίες).

2. Φασκόμηλο: Το φασκόμηλο (Salvia officinalis L) είναι γνωστό από αρχαιοτάτων χρόνων στην Ελλάδα, λόγω των ευεργετικών ιδιοτήτων του στον ανθρώπινο οργανισμό. Συγκεκριμένα, φαίνεται ότι λόγω των πολυφαινολών που περιέχει, έχει αντιοξειδωτική δράση κατά των ελευθέρων ριζών και βοηθάει στη μείωση της χοληστερόλης. Ακόμη, είναι σπουδαίο αντιμικροβιακό και αντιμυκητιασικό φυτό και χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση του βήχα, της ιγμορίτιδας και της φαρυγγίτιδας, αλλά και για την καλή υγεία της στοματικής κοιλότητας. Επίσης, έχει αντιφλεγμονώδη δράση και γι’ αυτό συστήνεται η χρήση του κατά την περίοδο της εμμηνόπαυσης (που οι γυναίκες εμφανίζουν εξάψεις και εφίδρωση), αλλά και για τη δυσμηνόρροια. Οι αρχαίοι Έλληνες το χρησιμοποιούσαν ως χωνευτικό, αλλά επίσης το χρησιμοποιούσαν και σε περιπτώσεις διάρροιας. Τέλος, το φασκόμηλο περιέχει την ουσία ακετυλοχολίνη, που βοηθάει στη μνήμη και τη γνωστική λειτουργία.

3. Χαμομήλι: Το χαμομήλι είναι ίσως το πιο πολυχρησιμοποιημένο ρόφημα στους αιώνες. Το τσάι χαμομηλιού περιέχει διάφορα αιθέρια έλαια και αρκετά φλαβονοειδή, και γι’ αυτό έχει αντιφλεγμονώδη και αντικαρκινική δράση. Επίσης, το χαμομήλι χρησιμοποιείται ευρέως για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του κοινού κρυολογήματος αφού φαίνεται ότι ενισχύει το ανοσοποιητικό και βοηθά στην καταπολέμηση των λοιμώξεων που σχετίζονται με το κρυολόγημα. Επιπλέον, η χρήση του χαμομηλιού φαίνεται ότι βοηθάει στην αντιμετώπιση γαστρεντερικών διαταραχών, όπως δυσπεψία, μετεωρισμό, διάρροια, εμετό και ναυτία. Πολλές φορές σε βρέφη που υποφέρουν από κολικούς συνιστάται τσάι χαμομηλιού. Η κατανάλωση χαμομηλιού βοηθάει ακόμη και στην αντιμετώπιση του έλκους στομάχου, όπως και στη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, αφού μέσα από μελέτες φάνηκε ότι μειώνει τους μυϊκούς σπασμούς που σχετίζονται με διάφορες φλεγμονώδεις διαταραχές του γαστρεντερικού συστήματος. Είναι γνωστό ότι βοηθάει στην καταπολέμηση του άγχους και δρα ως ηρεμιστικό σε άτομα με αϋπνίες. Επίσης γνωστή, από πολύ παλιά, είναι η αντισηπτική δράση του ως προς το δέρμα και στις μολύνσεις των οφθαλμών. Τέλος, κάποιες έρευνες έδειξαν ότι το χαμομήλι είναι ευεργετικό ως προς την οστεοπόρωση,τον διαβήτη και την καρδιά.

4. Μέντα: Μέσα από μελέτες έχει φανεί ότι η μέντα έχει αντιμικροβιακή, αντιϊκή, αντιοξειδωτική και αντικαρκινική δράση, λόγω των πολυφαινολών που περιέχει. Είναι γνωστή για τις χωνευτικές και σπασμολυτικές της δράσεις και γι αυτό συστήνεται σε περιπτώσεις δυσπεψίας, μετεωρισμού, κοιλιακού άλγους και διάρροιας. Επίσης, συστήνεται η χρήση του σε άτομα που πάσχουν από το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου. Τέλος, λόγω του αρώματος του χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια του κρυολογήματος ως αποσυμφορητικό.

5. Ιβίσκος: Ο ιβίσκος έχει ισχυρή αντιοξειδωτική δράση,καθώς περιέχει πολλές ανθοκυανίνες και φλαβονοειδή. Ακόμη, περιέχει βιταμίνες όπως καροτένιο, βιταμίνη C, νιασίνη και ριβοφλαβίνη. Πολλές μελέτες, τόσο σε ζώα όσο και σε ανθρώπους, έδειξαν ότι η κατανάλωση τσαγιού ιβίσκου βοηθάει στη μείωση της αρτηριακής πίεσης σε άτομα που έχουν υπέρταση, όπως και στη μείωση του λίπους που συσσωρεύεται στο συκώτι. Επιπλέον, φαίνεται ότι βοηθάει στην αποβολή των υγρών μέσω τη διούρησης σε άτομα που έχουν κατακράτηση υγρών. Τέλος, φαίνεται ότι βοηθάει στο αδυνάτισμα.

6. Τζίντζερ ή πιπερόριζα: Η ρίζα της πιπερόριζας είναι γνωστή για τις ευεργετικές της ιδιότητες. Η κατανάλωση τζίντζερ συστήνεται ιδιαίτερα για την ανακούφιση της ναυτίας και του εμετού, ακόμα και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Επίσης, έχει ισχυρή αντιφλεγμονώδη δράση και ενισχύει το ανοσοποιητικό, οπότε θεωρείται ιδανικό αφέψημα για το κρυολόγημα και τη γρίπη. Επιπλέον έρευνες έχουν δείξει ότι βοηθάει στην απώλεια κιλών, στη ρύθμιση της χοληστερόλης στο αίμα και του σακχάρου. Τέλος, φαίνεται ότι έχει αντικαρκινικές δράσεις λόγω των πολυφαινολών που περιέχει.

7. Εχινάκεια: Η εχινάκεια είναι γνωστή για την αντιμικροβιακή, αντιϊκή και αντιφλεγμονώδη δράση της και γι’ αυτό συστήνεται τόσο στην πρόληψη του κρυολογήματος όσο και στην θεραπεία του. Επίσης, φαίνεται ότι συμβάλλει θετικά στη θεραπεία των λοιμώξεων του αναπνευστικού, της βρογχίτιδα και του βήχα.

8. Κανέλα: Η κανέλα είναι γνωστή για την αντιδιαβητική της δράση, αφού φαίνεται ότι βοηθάει στην αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη 2. Πολλές έρευνες έδειξαν ότι η κανέλα, εκτός από αντιδιαβητικές ιδιότητες, έχει και αντιοξειδωτικές, αντιφλεγμονώδεις, αντιμικροβιακές και αντικαρκινικές ιδιότητες. Επιπλέον, φαίνεται ότι δρα θετικά στη θεραπεία του Αλτσχάιμερ, της αρθρίτιδας και της αρτηριοσκλήρυνσης, αφού περιέχει πολυφαινόλες αλλά και μαγγάνιο, σίδηρο και ασβέστιο.

9. Κουρκουμάς: Ο κουρκουμάς, με το έντονο πορτοκαλί του χρώμα, τα τελευταία χρόνια έχει μελετηθεί αρκετά. Οι έρευνες έδειξαν ότι έχει αντιφλεγμονώδεις και αντιοξειδωτικές ιδιότητες και για αυτό φαίνεται ότι δρα θετικά στα άτομα που πάσχουν από τις ιδιοπαθείς φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου (νόσος Chron και ελκώδης κολίτιδα). Επίσης, φαίνεται ότι δρα ενάντια στον καρκίνο και έχει καρδιοπροστατευτική δράση, αφού μέσω κάποιων μηχανισμών μειώνει τόσο την κακή χοληστερόλη, όσο και την ολική χοληστερόλη, αλλά και τα τριγλυκερίδια. Ακόμα, φαίνεται ότι προστατεύει από τον διαβήτη, αφού μειώνει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα μετά το γεύμα και δρα θετικά στην ινσουλινοαντίσταση. Τέλος, ο κουρκουμάς φαίνεται ότι προστατεύει το ήπαρ από τη συσσώρευση λίπους και από βλαβερές ουσίες και συνήθειες (κάπνισμα, αλκοόλ), δρα θετικά στη δυσπεψία, στον μετεωρισμό, στην αμηνόρροια, αλλά και στην ανακούφιση από πόνους και σπασμούς κατά την έμμηνο ρύση και από κολικούς.

10. Βαλεριάνα: Η βαλεριάνα είναι γνωστή από την αρχαιότητα για τις ηρεμιστικές και αγχολυτικές της ιδιότητες. Η χρήση της βαλεριάνας συστήνεται σε άτομα που πάσχουν από αϋπνίες, αφού η ηρεμιστική της δράση βοηθάει στη μείωση της νευρικής υπερέντασης και του άγχους. Επίσης, έχει υποτασική δράση (δηλαδή μειώνει την αρτηριακή πίεση σε υπερτασικά άτομα), καθώς και αντιεπιληπτική δράση.

Συμπερασματικά, είναι σημαντικό να εστιάσουμε στα θετικά που μας προσφέρουν τα βότανα, να γνωρίζουμε πού και πώς μπορούν να μας βοηθήσουν, και να τα χρησιμοποιούμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο για να έχουμε όλες αυτές τις ευεργετικές ιδιότητές τους.